Dostlar AMD’nin anakart yonga setleri ve ekran kartı macerasını, 2008’e kadar olan dönemi kapsayan serüvenine bu gün beraber ışık tutacağız. Bu yolculuk, AMD’nin işlemcilerden grafik kartlarına uzanan etkileyici hikâyesini geçmişin nostaljik tadı ile harmanlayacak. O yüzden hadi çaylarınızı hazırlayın ve bu masada bulunan tarih kokusunu içinize çekin. E tabi videoyu beğenmeyi de unutmayın.
AMD, 1969 gibi kuruldu ve 1980’lerde x86 mimarisine uyumlu işlemciler üreterek adını duyurdu. İlk IBM PC’lerde, 1981’de AMD’nin 8088 işlemcileri kullanıldı, ancak yonga setleri Intel veya üçüncü taraf firmalardan geliyordu. Hatta örnek olsun diye masada bir tane AM serisi 286-386 dönemleri alternatif olan 20 MHz bile olmayan bir işlemci var. 1990’lara geldiğimizde AMD, K5 ve K6 işlemcileriyle kendi tasarımlarına yöneldi. Özellikle K6-2’nin 3DNow! teknolojisi, oyun performansında devrim yarattı. Overclock potansiyeli olaran Intel'i geçtiği dönemlerdi. Ama anakart yonga setleri için hâlâ VIA ve SiS gibi firmalara bağımlıydı.
1999, AMD için bir dönüm noktasıydı. Athlon işlemcisi ve Slot A platformu tanıtıldı. İşte bu gün bu platformun soket versiyonu üzerine bir sistem kuracağım. 500 MHz’den 1 GHz’e uzanan Athlon, Intel Pentium III’ü geride bırakarak AMD’yi yüksek performans pazarında lider yaptı. Ancak Slot A, maliyet nedeniyle 2000’de yerini Socket A’ya bıraktı. 2003’te Athlon 64 ile 64-bit mimariye geçiş yapan AMD, Socket 754 ve 939 gibi platformlarla ekosistemini genişletse de hala yonga seti gelişiminde bir puzzle parçası eksikti. İşte 2006 yışı AMD için oyunun kurallarını değiştiriyordu dostlar. ATI’yi 5.4 milyar dolara satın alarak yonga seti geliştirmede büyük bir adım attı. ATI’nin Radeon Xpress serisi, AMD işlemcilerine özel optimize edildi. 2007’de “Spider” platformu sahneye çıktı: Phenom işlemciler, Radeon HD ekran kartları ve AMD 700 serisi yonga setleri bir araya geldi. Bu, AMD’nin anakart ekosisteminde bütünleşik bir vizyon sunduğu ilk adımdı ve ASUS, MSI gibi üreticilerle iş birliğini güçlendirdi.
Ekran kartı tarafında ise hikâye ATI ile başlıyor. 1985’te kurulan ATI, 1990’larda Mach ve Rage serileriyle 2D ve erken 3D grafiklerde öne geçti. 2000’de Radeon serisiyle NVIDIA’ya meydan okudu. 2002’de Radeon 9700 Pro, DirectX 9 desteğiyle piyasayı domine etti. Hatta bu günkü sistemde bu kartın kardeşini yani belki de 9600'ü kullanacağım. AGP kartlar arasında benim de ilk sahip olduğum ve modladığım kart olan 9550, aslında ufak bir yama ile 9600 olabiliyordu. İşte o dönemlerde kıt kanaat çekirdek ve bellek frekanslarında oynamalar oyunlarda 22 kareden 28 karelere çıkmamıza vesile olarak hayat kurtarıyordu. Hatta size özellikle radeon yazılımını da göstermek istiyorum. Eskiler control panelin kırmızı nostaljik esintisi ile bir bardak daha çay koyabilir. 2005’te CrossFire teknolojisi, birden fazla kartın gücünü birleştirerek NVIDIA’nın SLI’sine rakip oldu. 2007’de Radeon HD 2000 serisi DirectX 10’u getirdi, ama asıl patlama 2008’de geldi. Radeon HD 4000 serisi, 55nm teknolojisi, GDDR5 bellek ve DirectX 10.1 desteğiyle fiyat/performans kralı oldu. Tabi o kadar ileriye gitmeyeceğiz bu gün. Fakat AM2-AM3 dönemleri efsanelerinden olan masadaki ma790x ise Ryzen mimarisi ile tanışmadan önce harika bir köptü oluşturdu.
AMD 2008’e kadar işlemci soketleriyle ve ATI satın alımı sonrası Radeon Xpress yonga setleriyle donanım dünyasını şekillendirdi. Bu serüven, AMD’nin teknoloji dünyasında nasıl bir dev haline geldiğini gösterdiği için bu gün ilk kullandığım AMD işlemcilerden biri ile 2003 yılı çıkmı AMD için özel tasarlanmış bir mini bilgisayarı hayata döndüreceğiz.
AMD, 1969 gibi kuruldu ve 1980’lerde x86 mimarisine uyumlu işlemciler üreterek adını duyurdu. İlk IBM PC’lerde, 1981’de AMD’nin 8088 işlemcileri kullanıldı, ancak yonga setleri Intel veya üçüncü taraf firmalardan geliyordu. Hatta örnek olsun diye masada bir tane AM serisi 286-386 dönemleri alternatif olan 20 MHz bile olmayan bir işlemci var. 1990’lara geldiğimizde AMD, K5 ve K6 işlemcileriyle kendi tasarımlarına yöneldi. Özellikle K6-2’nin 3DNow! teknolojisi, oyun performansında devrim yarattı. Overclock potansiyeli olaran Intel'i geçtiği dönemlerdi. Ama anakart yonga setleri için hâlâ VIA ve SiS gibi firmalara bağımlıydı.
1999, AMD için bir dönüm noktasıydı. Athlon işlemcisi ve Slot A platformu tanıtıldı. İşte bu gün bu platformun soket versiyonu üzerine bir sistem kuracağım. 500 MHz’den 1 GHz’e uzanan Athlon, Intel Pentium III’ü geride bırakarak AMD’yi yüksek performans pazarında lider yaptı. Ancak Slot A, maliyet nedeniyle 2000’de yerini Socket A’ya bıraktı. 2003’te Athlon 64 ile 64-bit mimariye geçiş yapan AMD, Socket 754 ve 939 gibi platformlarla ekosistemini genişletse de hala yonga seti gelişiminde bir puzzle parçası eksikti. İşte 2006 yışı AMD için oyunun kurallarını değiştiriyordu dostlar. ATI’yi 5.4 milyar dolara satın alarak yonga seti geliştirmede büyük bir adım attı. ATI’nin Radeon Xpress serisi, AMD işlemcilerine özel optimize edildi. 2007’de “Spider” platformu sahneye çıktı: Phenom işlemciler, Radeon HD ekran kartları ve AMD 700 serisi yonga setleri bir araya geldi. Bu, AMD’nin anakart ekosisteminde bütünleşik bir vizyon sunduğu ilk adımdı ve ASUS, MSI gibi üreticilerle iş birliğini güçlendirdi.
Ekran kartı tarafında ise hikâye ATI ile başlıyor. 1985’te kurulan ATI, 1990’larda Mach ve Rage serileriyle 2D ve erken 3D grafiklerde öne geçti. 2000’de Radeon serisiyle NVIDIA’ya meydan okudu. 2002’de Radeon 9700 Pro, DirectX 9 desteğiyle piyasayı domine etti. Hatta bu günkü sistemde bu kartın kardeşini yani belki de 9600'ü kullanacağım. AGP kartlar arasında benim de ilk sahip olduğum ve modladığım kart olan 9550, aslında ufak bir yama ile 9600 olabiliyordu. İşte o dönemlerde kıt kanaat çekirdek ve bellek frekanslarında oynamalar oyunlarda 22 kareden 28 karelere çıkmamıza vesile olarak hayat kurtarıyordu. Hatta size özellikle radeon yazılımını da göstermek istiyorum. Eskiler control panelin kırmızı nostaljik esintisi ile bir bardak daha çay koyabilir. 2005’te CrossFire teknolojisi, birden fazla kartın gücünü birleştirerek NVIDIA’nın SLI’sine rakip oldu. 2007’de Radeon HD 2000 serisi DirectX 10’u getirdi, ama asıl patlama 2008’de geldi. Radeon HD 4000 serisi, 55nm teknolojisi, GDDR5 bellek ve DirectX 10.1 desteğiyle fiyat/performans kralı oldu. Tabi o kadar ileriye gitmeyeceğiz bu gün. Fakat AM2-AM3 dönemleri efsanelerinden olan masadaki ma790x ise Ryzen mimarisi ile tanışmadan önce harika bir köptü oluşturdu.
AMD 2008’e kadar işlemci soketleriyle ve ATI satın alımı sonrası Radeon Xpress yonga setleriyle donanım dünyasını şekillendirdi. Bu serüven, AMD’nin teknoloji dünyasında nasıl bir dev haline geldiğini gösterdiği için bu gün ilk kullandığım AMD işlemcilerden biri ile 2003 yılı çıkmı AMD için özel tasarlanmış bir mini bilgisayarı hayata döndüreceğiz.
